Zakład Slawistyki Zachodniej i Południowej

Kierownik:

dr hab. Joanna Czaplińska, prof. UO, Dziekan Wydziału Filologicznego

Pracownicy:

dr hab. Sabina Giergiel, prof. UO, dr Grażyna Balowska, dr Jiří Byčkov, dr Anna Modelska-Kwaśniowska, dr Marta Malanowska-Statkiewicz, dr Aleksandra Pająk

Kontakt:

pokój 215,

 77 54-16-063, w. 215

 77 54-16-015

Historia

Historia zakładu sięga czasów Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich. Znaczącym momentem było powołanie w roku 1990 w Instytucie Filologii Polskiej kierunku filologia polska z filologią słowiańską, kierownikiem Katedry Slawistyki był wówczas profesor Antoni Furdal, pełniący tę funkcję w latach 1990-1993. Kolejni kierujący katedrą, już w Uniwersytecie Opolskim, to profesor Władysław Lubaś (1993-2002), profesor Julian Kornhauser (2002-2005) i profesor Jacek Baluch (2005-2008), od roku akademickiego 2008/2009 dr hab. Joanna Czaplińska, prof. UO.

W roku 2014 po połączeniu się z Instytutem Filologii Wschodniosłowiańskiej Katedra została przekształcona w Zakład Slawistyki Zachodniej i Południowej, stając się częścią Instytutu Slawistyki kierowanego przez prof. Wojciecha Chlebdę.

Utworzenie Uniwersytetu Opolskiego w roku 1994, a od 1995 powołanie studiów doktoranckich dało możliwość kształcenia własnej kadry naukowej. W Katedrze Slawistyki powstało i zostało obronionych sześć slawistycznych prac doktorskich (dr Grażyna Balowska, dr Joanna Maksym-Benczew, dr Henryk Jaroszewicz, dr Krzysztof Bieleń, dr Aleksandra Pająk, dr Anna Modelska-Kwaśniowska), pisanych pod kierunkiem prof. Władysława Lubasia, prof. Juliana Kornhausera i prof. Jacka Balucha.

Na rozwój opolskiej slawistyki, oprócz wymienionych już kierowników, wpływ mieli również jej pracownicy, wymienić tu należy najdłużej związane z opolską katedrą małżeństwo wykładowców dr Grażynę Balowską i profesora Mieczysława Balowskiego oraz profesora Jiřiego Damborskiego z Ostrawy oraz lektorzy: Vladimír Bidlas, Goran Injac, Roman Kanda, Zuzana Bušíková, dr Jiří Byčkov.

Ważniejsze publikacje
  1. G. Balowska, Lašské dílo Óndry Łysohorského. Kapitoly z lexika, Acta Slavica et Baltica, Univerzita Karlova v Praze, Filozofická fakulta, Praha 2008.
  2. G. Balowska, Czeski nie gryzie! Innowacyjny kurs od podstaw. Aktywna nauka słownictwa i gramatyki za pomocą ćwiczeń, Wydawnictwo Edgard, Warszawa 2013.
  3. J. Czaplińska, Dziedzictwo robota. Współczesna czeska fantastyka naukowa. Szczecin 2001.
  4. J. Czaplińska, Tożsamość banity. Problematyka autoidentyfikacji w „młodej” czeskiej prozie emigracyjnej po 1968 roku. Szczecin 2006.
  5. J. Czaplińska, Přidaná hodnota exilu: úvahy o české exilové literatuře po roce 1968, Societas (Academia), Academia,  2014.
  6. S. Giergiel, Obcość jako los. O prozie Borislava Pekicia, Wydawnictwo UO, Opole 2008.
  7. S. Giergiel, Ocalić pamięcią. Praktyki pamięci i zapominania we współczesnej prozie postjugosłowiańskiej, Wydawnictwo UO, Opole 2012.
  8. A. Modelska-Kwaśniowska, „Niełatwo być człowiekiem”. O twórczości Mešy Selimovicia, Opole 2011.
  9. A. Pająk, Jaroslav Durych a spór o sens czeskich dziejów, Opole 2006.

 

Nauka

Od początku istnienia Katedry jej pracownicy aktywnie włączali się w życie polskiego środowiska akademickiego, organizując konferencje naukowe, wydając publikacje oraz czynnie uczestnicząc w wielu zagranicznych projektach naukowych. Dzięki zaangażowaniu pracowników Katedry, Katedra nawiązała ścisłą współpracę z uczelniami czeskimi: Uniwersytetem Ostrawskim, z Uniwersytetem Palackiego w Ołomuńcu, Uniwersytetem Śląskim w Opawie, a ze strony serbskiej z Uniwersytetem w Nowym Sadzie. Szerokie kontakty zagraniczne owocują również licznymi wykładami gościnnymi, z którymi przyjeżdżają do Opola naukowcy czescy, serbscy i chorwaccy.

Pracownicy Zakładu prowadzą badania naukowe w zakresie językoznawstwa, literaturoznawstwa i kulturoznawstwa zachodniosłowiańskiego (czeskiego i polskiego) oraz południowosłowiańskiego (serbskiego, chorwackiego, macedońskiego, bośniackiego) oraz emigrantologii słowiańskiej.

Zakład realizuje obecnie dwa projekty: wraz z Uniwersytetem im. Palackiego w Ołomuńcu w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska-Rzeczpospolita Polska projekt „Czesko-polskie partnerstwo kulturowo-dydaktyczne” oraz w ramach Grantu Funduszu Wyszehradzkiego program „Literatury emigracyjne państw Grupy Wyszehradzkiej oraz innych narodów słowiańskich”

Projekty badawcze

Projekty zrealizowane w Zakładzie:

  1. Výzkum modelů reprezentací v literárních diskurzech
  2. Czesko-polskie partnerstwo kulturowo-dydaktyczne (prof. Marie Sobotková, dr hab. Joanna Czaplińska, prof. UO)
  3. Literatury emigracyjne państw Grupy Wyszehradzkiej oraz innych narodów słowiańskich (dr hab. Joanna Czaplińska, prof. UO, dr hab. Sabina Giergiel, prof. UO)

Linki do słowników, podręczników >>>

Dydaktyka

Studia odbywają się w systemie dwustopniowym, trzyletnim – licencjackim, i dwuletnim – magisterskim. Zajęcia dotyczą zagadnień literaturoznawczych i językowych czeskich, serbskich i chorwackich, a także wprowadzają w obszar kultur słowiańskich. Prowadzone są przedmioty translatoryczne z przekładu użytkowego, biznesowego lub korespondencji handlowej oraz z przekładu artystycznego, np. audiowizualnego.
Zakład sprawuje również pieczę nad Kołem Naukowym Slawistów, którego członkowie aktywnie włączają się w życie uczelni. Koło jest organizatorem cyklicznych „Dni Słowiańskich”, w ramach których odbywają się wykłady, prezentacje, przeglądy filmowe i zajęcia otwarte pracowników katedry slawistyki oraz slawistycznych spotkań wigilijnych, W 2005 roku zorganizowało I Ogólnopolską Bohemistyczną Konferencję Studencką „500 lat kontaktów Polski i Czech”, a w latach 2012, 2013, 2016 Studencko-Doktorancką Konferencję Slavik Pečvork. Członkowie Koła Naukowego biorą też udział w innych studenckich konferencjach naukowych, konkursach przekładowych. Odbywają staże naukowe i studia semestralne na uniwersytetach czeskich i serbskich oraz uczestniczą w corocznych naukowych wyjazdach do Ostrawy.